door: Diana Gjaltema

Stilte en aandacht op school

Er zijn alweer twee weken van het nieuwe schooljaar achter de rug. En nu al lijkt het alsof ik in een sneltrein zit die vanaf het begin tot het eind door zal denderen. Met mijn jarenlange ervaring in het basisonderwijs en mijn positieve ervaringen met yoga weet ik dat het belangrijk is om regelmatig rustmomenten te creëren. Even stil zijn, even Zen. Dit helpt om dicht bij jezelf te blijven en bewust te voelen waar je mogelijkheden en grenzen liggen in het drukke Onderwijsland. Op die manier kan ik mijn werk als leerkracht op een basisschool goed en met plezier blijven doen. Door tussen de lesactiviteiten door yogamomenten te nemen, creëer je ruimte voor jezelf en je leerlingen, waarin je in alle rust bewust kan voelen en aandachtig kan waarnemen.

SAS in de klas

Elke ochtend sta ik bij mijn klassendeur. Vriendelijk begroet ik mijn leerlingen die allemaal op hun eigen manier binnenkomen. Terwijl het ene kind met een verlegen glimlach de klas binnen komt en rustig een boekje gaat lezen op zijn of haar stoel, wandelt het andere kind druk babbelend met een klasgenootje naar zijn of haar plekje in het lokaal om daar verder te gaan met het gesprek. Als om half 9 de schoolbel gaat, begint de schooldag en heb ik tot halverwege de middag mijn leerlingen onder mijn hoede.

Vaak merk je bij binnenkomst al hoe de kinderen in de groep zijn. Soms zijn er dagen waarop er een bepaalde energie in de groep is die ervoor zorgt dat kinderen niet vooruit te branden zijn, prikkelbaarder of drukker zijn dan anders. Ik heb er een gewoonte van gemaakt om de leerlingen tussen de lessen door regelmatig te laten bewegen of rustmomenten te geven. Maar op zulke dagen is het fijn om vaker een yoga moment voor mezelf en de kinderen te creëren. SAS staat voor Stilte en AandachtSpelletjes, spelletjes waarmee je rustmomenten in de klas creëert. Door SAS in de klas te brengen leer je je leerlingen even te stoppen en op adem te komen. De kinderen ervaren op die manier momenten van stilte en leren hoe ze hun aandacht bij zichzelf kunnen brengen.

Mediteren met kinderen … natuurlijk!

Veel mensen vragen zich af of je wel kunt mediteren met kinderen. Het antwoord dat ik geef is: Ja! Maar met kinderen mediteer ik op een andere manier dan met volwassenen: korter en speelser. Het aanleren van meditatieve vaardigheden past heel goed bij kinderen omdat kinderen een natuurlijke openheid hebben. Kinderen kunnen eigenlijk heel goed met hun aandacht in het moment zijn, maar worden moe, druk of rusteloos door een overdaad aan prikkels. Het is vaak onze eigen angst of twijfel die het creëren van yogamomenten in de klas in de weg zit.

Ontdek in 8 stappen je Zen-kracht

Voordat je meditatieve oefeningen met kinderen gaat doen, is het goed om eerst zelf aan het werk te gaan. Door een aantal deugden, die in ieder van ons te vinden zijn, in te zetten kun je je zogenaamde Zen-kracht vinden.

1. Een open houding: Door onbevangen en met een open blik naar meditatieve houdingen te kijken, schep je ruimte om je hierin te ontwikkelen.
2. Loslaten: Loslaten dwingt je een stap terug te doen en de dingen op een objectieve manier te bekijken, zonder oordelen, zonder overtuigingen.
3. Vertrouwen: Hiermee geef je je over aan wat er is, zonder dat je het probeert te beïnvloeden.
4. Aandacht: Bewust voelen, ruiken, horen, zien en proeven.
5. Vriendelijkheid: Hierin schuilt een enorme kracht.
6. Acceptatie: Hiermee neem je de situatie zoals die is.
7. Dankbaarheid: Wanneer je je richt op de dingen die goed gaan, zul je je tevreden voelen. En vanuit deze tevredenheid kun je gemakkelijker je dankbaarheid uiten.
8. Doorzettingsvermogen en geduld: Hiermee train je je aandachtspier.

Waarom rustmomenten in de klas?

Je kunt kinderen en volwassenen uitleggen wat SAS in de klas opbrengt aan de hand van een sneeuw- of glitterbol. Gedachten zijn als de sneeuw en glitters in de bol. Als je druk bent, ben je als de sneeuw en glitters in de sneeuw- of glitterbol die wordt geschud. De sneeuwdeeltjes en glittertjes bewegen dan wild door elkaar heen. Wanneer je de bol stil zet, zakken de sneeuwdeeltjes en glittertjes langzaam naar de bodem. Een rustmoment maakt je gedachtenstroom rustiger. En dat zorgt ervoor dat je helderder kunt denken.

Bron: Kindermeditatiekaarten

Stiltemomenten opbouwen

Om stiltemomenten op te kunnen bouwen kun je ook de volgende oefening gebruiken. Een oefening die de kinderen leuk vinden en waarbij ze spelenderwijs oefenen met hun zogenaamde aandachtspier.

• Alle leerlingen zitten met gesloten ogen op hun stoel.
• Ieder heeft een gummetje in één hand.
• Op een teken (een handklap of een tik op de tafel, of tellen) legt ieder kind het gummetje in de andere hand.
• Iedere keer als je in je handen klapt, op mijn tafel tik of verder tel, gaat het gummetje van de ene naar de andere hand.
• Je kunt net zo lang doorgaan als mogelijk is.
• En bij de volgende keer, wanneer je deze oefening weer doet, maak je de pauzes tussen de tekens langer.

Laat het maar zacht stromen

 Voor deze oefening kun je een grote lemniscaat (een liggende 8) op het bord tekenen. Dan geef je je leerlingen de volgende instructies.

• Ga voor je stoel staan en strek je armen naar voren uit.
• Strengel je vingers in elkaar en laat je wijsvingers naar voren wijzen.
• Teken met je vingers en armen een lemniscaat in de lucht. Start in het midden en volg de lijn bovenlangs naar links. Blijf de lijn volgen van links boven naar links onder, door het middelpunt heen naar rechts boven, van rechtsboven naar rechts onder, door het middelpunt heen naar links boven, enzovoort.
• Laat dit een korte tijd doorgaan.

De Wandelende rechthoek

 Voor de wandelende rechthoek laat je de vingertoppen van je wijsvingers die van je duimen raken. Dit krijg je alleen voor elkaar als je je handen in tegenovergestelde richting voor je houdt. Zo vorm je een rechthoek met behulp van je wijsvingers en je duimen.

• De andere vingers kun je in je hand sluiten.
• Laat het contact tussen een wijsvinger en duim los.
• Draai je handen in tegengestelde richting en laat deze wijsvinger en duim weer contact maken.
• Doe hetzelfde met de andere wijsvinger en duim.
• Ga door met deze beweging en zet hiermee de rechthoek in beweging.

Dobbelspel downloaden

Wil je kinderen zelfstandig laten spelen met yogahoudingen? Dan kun je ‘Het Yoga dobbelspel’ doen waarbij je alleen nog een dobbelsteen nodig hebt. De kinderen gooien om de beurt met de dobbelsteen en doen dan de yogahouding die bij het gegooide aantal stippen op het blad staan.

Klik hier om gratis het Yoga Dobbelspel te ontvangen>>

Heb je zelf ook nog tips? Deel je tip hieronder de blog.

Enthousiast over de blog? Deel je deze blog op je Facebook page. Of plaats een foto op Instagram met #kinderyogaclub of laat hieronder je reactie achter.