Lichaamsbewustzijn

Lichaamsbewustzijn zorgt ervoor dat je voelt wat er omgaat in jezelf. Bewustzijn van behoeften, gevoelens, emoties & verlangens.

Lichaamsbewustzijn wordt ook wel lichaamsbesef genoemd. Het is het besef over het lichaam als één geheel. Hierin wordt de grootte, houding, stand en onderlinge verhoudingen in het lichaam niet meer onderscheiden, maar wordt het als één geheel gezien. Het is een gevoel dat je over je lichaam hebt en de vaardigheid om je lichaam van binnenuit te kunnen voelen. Lichaamsbewustzijn gaat over het kunnen inschatten van je eigen grootte, waar je doorheen past met je lichaam en het weten van waar je lichaamsdelen zich bevinden en wat ze kunnen. Denk hierbij aan het ergens doorheen kruipen, evenwicht bewaren, etc.

Tijdens de groei ontwikkelt het lichaamsbesef zich mee met de ontwikkeling van het kind. Het gaat van grovere motoriek, naar steeds fijner. Het leerproces vindt plaats door ervaringen. Door bewegingen te ondergaan, of zelf te bewegen, leert een kind de mogelijkheden van zijn of haar lichaam kennen en zo groeit het lichaamsbewustzijn.

Vanaf je geboorte zal elke baby zijn lichaam leren kennen. We leren geleidelijk het ontdekken van onze verschillende lichaamsdelen en hun functies. Bijvoorbeeld leren we begrijpen welke signalen het lichaam afgeeft en we leren daarmee leren omgaan, zoals honger, pijnen en ongemakken. We leren luisteren met ons hoofd (de geest) naar het lichaam en het begrijpen van de signalen.

Lichaamsbewustzijn wordt gestimuleerd door gerichte ademhaling, door aanraking en door met aandacht te voelen wat er gebeurd in je lijf. Bij vermindering van lichaamsbewustzijn kunnen lichamelijke ongemakken ontstaan en ook stress. Door met aandacht te luisteren kan je het lichaam positief beïnvloeden en leer je stresssymptomen herkennen.

Een goed lichaamsbewustzijn heeft positieve effecten op ons staat van zijn. Het geeft zelfvertrouwen en creëert waardering voor je lichaam en de signalen die het afgeeft. Het leert ons beter naar onderbuikgevoelens (het instinct) te luisteren. Door met aandacht te bewegen leer je ook lichamelijke beperkingen te herkennen en dat kan blessures tegengaan. Op meer energetisch vlak geeft lichaamsbewustzijn ook meer zelfinzicht. Bijvoorbeeld het aanvoelen en herkennen van jouw persoonlijke grenzen en positieve of negatieve energie die andere mensen kunnen afgeven.

Waar kan je op letten voor beter een lichaamsbewustzijn:

Waar vindt de ademhaling plaats in je lijf? Is deze kort, oppervlakkig of diep en kalm?
Is de hartslag voelbaar? Heb je bijvoorbeeld last van hartkloppingen?
Heb je last van spierspanningen of hoofdpijnen?
Wat is je energieniveau in het lichaam? Heb je last van vermoeidheid in ledenmaten?

Hoe kan je lichaamsbewustzijn trainen?

Kom in stilte zitten en voel met volledige aandacht wat er gebeurt in je lijf.

Luister naar je ademhaling en hartslag. Haal een paar keer diep adem door de neus en zucht het rustig naar buiten door je mond. Gaat het ritme van je hartslag omlaag? Kan je dat voelen?
Voel de spieren in je lijf. Voel de nek, schouders, rug, armen en benen. Kan je deze ontspannen of merk je spierspanningen? Laat de schouders hangen, zodat het hoofd vrij kan bewegen. Ga rechter op zitten om de rug te ontlasten.

Kinderyoga en lichaamsbewustzijn

Tijdens de yoga gaat het om het gevoel voor je lichaamshouding en hoe je deze kunt aanpassen bij het uitvoeren van een oefening. Als je je lichaam goed kunt inschatten en voelen, dan kun je op een bewust en effectieve manier gebruik maken van je motorische mogelijkheden. Dan weet je wat je qua bewegingen wel en niet aan kan.

Door het bewegen tijdens kinderyogalessen creëer je aandacht en bewustzijn voor het lichaam, wat het lichaamsbewustzijn vergroot en wat zorgt voor meer zelfvertrouwen. Vanuit deze zekerheid kan het kind zich spelenderwijs bewegen in de ruimte met materialen en andere kinderen. Massages en yoga zijn ook goede hulpmiddelen voor een beter lichaamsbewustzijn.

Fotografie: Ron Jenner.